بناهای تاریخی با قدمت زیاد در ایران پر شمار است، با ما همراه باشید تا بدانیم چهار تاقی نیاسر در کجا قرار دارد.در تاریخ کهن ایران، علم و دین دو عنصری محسوب می‌شدند که بر بسیاری از سازه‌های باستانی تاثیرگذار بوده‌اند؛ تا آنجا که شناخت امروزه‌ این بناها منوط به بررسی علمی و دینی دوره‌ ساخت آن‌ها است. سازه‌هایی که با کمک علوم گوناگون برای کاربرد بهتر و کارایی بیشتر در خدمت ادیان ساخته می‌شدند. از بناهایی که کاربرد دینی آن‌ها اثبات شده است و تحقیقات جدید، بسیاری از رازهای نهفته در آن‌ها را یک‌به‌یک برملا می‌کند، چهارطاقی‌ها هستند. البته واژه‌ چهار تاقی را کسانی که از سایر کشورها برای باستان‌شناسی و سایر فعالیت‌های پژوهشی معماری در ایران آمدند، روی این بناها نام‌گذاری کردند. در اصل به‌دلیل عدم شناخت از فضاهای مذهبی ایرانیان بر اساس شکل ظاهرشان، آن‌ها را چهار طاقی نام دادند؛ ولی در اصل این فضاها اکثرا آتشکده هستند. یکی از چهارطاق‌های به‌جای‌مانده از دوران باستان، چهارطاقی نیاسر است.

معنای چهار تاقی

چهارطاقی‌ که با نام چهار قاپو و چهار دروازه نیز شناخته می‌شوند، بنایی است چهارگوش که روی پلانی مربع ساخته می‌شود. چهار پایه در آن عهده‌دار نگهداری گنبد هستند و در چهار ضلع خود میان دو پایه‌ طرفینی ورودی طاق‌دار دارند. پایه‌ها در این نوع بناها، دیوارهایی با ضخامت زیاد و عرض کم هستند و به‌نحوی متصل شده‌اند که زاویه‌ میانی آن‌ها قائمه است. در دو طرف آن‌ها ورودی قرار گرفته است. به این نوع دیوارها در گذشته جرز می‌گفتند. سقف ورودی‌ها نیز از نوع طاق منحنی (قوس) است.

از دیگر عناصر اصلی در ساخت این بناها، گوشواره است که در زیر گنبد و در قسمت فوقانی طاق‌ها قرار می‌گیرد. گوشواره در واقع سازه‌ای است که برای تبدیل مربع به هشت‌ضلعی و سپس دایره، به‌منظور اجرای گنبد استفاده می‌شود که به‌شکل پیش‌آمدگی در کنج‌های داخل بنا به چشم می‌خورد. چارتاقی‌ها سازه‌هایی هستند که می‌توان آغاز فصل‌های چهارگانه سال را با قرار گرفتن خورشید در هنگام طلوع در روز نخست هر فصل در زاویه خاصی از میان ستون‌های این گونه بناها مشاهده نمود. بنا با قاعده‌ای مربع شکل، اما در واقع ذوزنقه‌ای با اضلاع تقریبی ۱۲ متر است که برای ساخت آن تنها از سنگ‌های آهنی رسوبی و ملات گچ استفاده گردیده‌است.

چارتاقی نیاسر از لحاظ بررسی شیوه‌های معماری در گذشته، شیوه‌های بدیع و مبتکرانه ساخت و ساز تاق‌ها بدون قالب پیش ساخته، روش جالب تبدیل پلان مربع بنا به دایره گنبد آن، تناسب‌های هندسی متوازن و منحصر به فرد در طراحی آن و رعایت تناسب طلایی در اجزای آن، جالب توجه و شگفت‌انگیز است. این بنا از خارج به شکل توده‌ای مکعب شکل که دارای چهار دهانه درگاهی عریض که بر بالای آن حد فاصل زیر بنا و گنبد است می‌نماید و به شکل مکعب است اما از داخل مثل گنبدهای سبک صومعه‌ها مستقیماً بر دیوارهای شبستان مربع نهاده شده و انحنایی تدریجی از طرح چهار گوش زیر بنا به شکل مدور گنبدی دست میابد.

دسترسی به چهار تاقی نیاسر کاشان

شهر نیاسر که به عقیده‌ مورخان روستایی باستانی بوده است، از جاهای دیدنی کاشان محسوب می‌شود و در ۳۵ کیلومتری شمال غربی این شهر در استان اصفهان و در منطقه‌ای کوهستانی در ارتفاعات کرکس قرار دارد. نیاسر به‌واسطه‌ وجود چشمه‌ای دائمی و پرآب، از مناطق خوش آب و هوای ایران به شمار می‌رود. این شهر با توجه به قدمت تاریخی قابل‌ملاحظه‌، ابنیه‌ تاریخی متعددی را در خود جای داده است که چهارطاقی نیاسر از آن جمله است. این چهارطاقی بخشی از یک آتشکده مربوط به دوره‌ ساسانی است که به دستور اردشیر بابکان (موسس سلسله‌ ساسانی) روی یکی از صخره‌های غربی مشرف به شهر ساخته شده است.

طول اضلاع پلان مربع آن، ۱۴ متر است و در ساخت آن از سنگ‌های موجود در مکان ساخت و گچ استفاده شده است. سنگ‌های به‌کار رفته در بنا، در قسمت پایینی بنا به‌شکل طبیعی و در قسمت فوقانی و قوس‌ها مربع‌شکل هستند. دسترسی به این به چهارطاقی نیاسر با حرکت از  سمت شمال‌غربی شهر کاشان تا فاصله ۳۰ کیلومتری شهر نیاسر امکان‌پذیر است. این آتشکده بالاتر از چشمه اسکندریه و همین طور در فاصله ۴۰۰ متری غار نیاسر قرار دارد. آدرس: استان اصفهان، شهرستان کاشان، ارتفاعات بخش نیاسر